بازی های فکری از جمله بازی هایی است که بر اساس فکر و تمرکز انسان انجام می گیرد. بازی های فکری به هر نوع فعالیت ذهنی هدف دار گفته می شود که به صورت فردی یا گروهی از سنین کودک تا نوجوان و بزرگسال انجام گرفته و تاثیرات مثبت قابل قبولی را در ذهن، روحیه، شخصیت و زندگی انسانی بدون در نظر گرفتن سن، جنس، نژاد و وضعیت جسمانی ایجاد و باعث تمرکز در فرد می شود.
بازی های فکری در کنار شادابی و لذتی که ایجاد می کند باعث به چالش کشیده شدن توان فکری IQ و EQ فرد می شود که هر کدام بسته به نوع خود بر روی یک یا چند بخش از ذهن تاثیر می گذارد. مثلا بازی های استراتژیک، قدرت تحلیل و محاسبات، پیش بینی و حس ششم را درگیر کرده و باعث تقویت مغز و ذهن می شود. بازی های فکری شامل طبقه بندی های مختلف می شوند که به چند مورد آن اشاره می کنیم:
بازی های فکری پازلی که شامل پازل های مسطح 3 بعدی و روبیک می باشند.
بازی های فکری صفحه ای یا رومیزی که در جنس های پارچه ای، کاغذی، تخته ای می باشند.
بازی های فکری کاغذی و نوشتاری که شامل سودوکو، انواع جداول کلمات و ... می باشند.
بازی های فکری مهارتی، حرکتی مثل جنگا، کاپو چینو و ... می باشند.
بازی های فکری کارتی مثل اونو، استوژیت و ... می باشند.
از پرطرفدارترین بازی ها بین کودکان و بزرگسالان می توان به بازی های مونوپولی، منچ، مارو پله، بازی اعصاب سنج، شطرنج، اتللو، دومینو، جنگا، اسم و فامیل، روبیک اشاره کرد.
اما هدف اصلی اسباب بازی ها علاوه بر سرگرم کردن کودکان، آموزش به کودکان و یاد دادن تشریفات مهم مذهبی و سنتی به آنها هم می باشد و تاثیر بسیار زیادی بر رشد فکری، احساسی و فیزیکی کودکان دارد. اسباب بازی برای عصر جدید نمی باشد و قدمت دیرینه دارد. باستان شناسان، اسباب بازی های دست سازی همچون عروسک های چوبی و پارچه ای، تیله های گلی یافته اند که قدمت آنها به هزاران سال پیش باز می گردد. در مصر و یونان و روم باستان عروسک ها و اسباب بازی های سفالی را درون قبر در مدفن کودکان می گذاشتند به امید اینکه در زندگی پس از مرگ سرگرمشان کنند.
در گذشته اسباب بازی های را از دنیای آدم بزرگ ها تقلید می کردند و در ابعاد کوچکتر برای بچه ها در مقیاس کوچکتر می ساختند.
شهر نورنبرگ آلمان محل تولد اسباب بازی های مدرن تلقی می شود و امروزه نمایشگاه های بزرگ اسباب بازی در شهر نورنبرگ برای تکریم نقش محوری اش در تاریخ صنعت اسباب بازی هر ساله بر پا می شود. عروسک سازی و چوب تراشی در طی قرن های شانزدهم و هفدهم میلادی 2 کسب و کار پر رونق اروپا بودند.
کمپانی مارکس یکی از بزرگترین شرکت های تجاری جهان بود و اسباب بازی متنوعی چون یویو، سربازهای پلاستیکی، خانه عروسکی و ماشین های کوچک تولید می کرد. بعد از آن کمپانی ها و اشخاص متعددی که به صنعت اسباب بازی روی آوردند و اسباب بازی هایی مانند لگو، مونوپولی، اسلینکی که از معروفترین و محبوب ترین اسباب بازی ها در جهان می باشند را ساختند.